Mide Hastalıkları Nelerdir?
Sindirim sistemi yani Gastrointestinal Sistem (GIS...
Birçok kişide (özellikle yetişkinlerde) görülen ülser, yaşam kalitesini düşüren bir sağlık problemidir. Peki ülser nedir? Nasıl oluşur? Ülser, midenin iç yüzeyini kaplayan mukozanın (mide zarının) aşınması sonucunda oluşan yara anlamına gelmektedir. Bu yara farklı derinlik ve büyüklüklerde olabilmektedir. Mide ülseri ; helicobakter pylori bakteri, sinir ve stres gibi nedenlerden ortaya çıkabilmektedir. Toplumda çok sık görülmektedir hatta yapılan araştırmalara göre Türkiye’de her beş kişiden birinde ülser olduğu ortaya konulmuştur. Özellikle 60 yaşın üzerindeki bireylerde ve erkeklerde kadınlara oranla üç kat daha fazla görülmektedir.
Ülser yukarıda da belirtildiği üzere onikiparmak bağırsağında ve midenin iç yüzeyinde meydana gelen aşınma sonucu oluşmaktadır. Mukoza (mide zarı) aşındığında etkisini kaybetmekte yani mideyi asitlerden ve dış faktörlerden koruma işlevlerini yerine getirememektedir. Bunun sonucunda da sözünü ettiğimiz bu yaralar meydana gelmektedir.
İki çeşit ülserden bahsetmek mümkündür. Bunlardan biri peptik ülserdir. Peptik ülser, bir tür ülser yarası olup hem midede hem de onikiparmak bağırsağında görülmektedir. Bu yaraların oluşum sebebi ise genellikle helicobacter pylori olarak adlandırdığımız bakteri olmaktadır. Tedavi süreci uzun olmaktadır.
İkinci çeşidi ise duodenal ülser olup, bu tür ülsere onikiparmak bağırsağında rastlanmaktadır. En çok karşılaşılan ülser çeşididir. Ağrılar genellikle göğüs kemiğinin hemen altındaki bölgede oluşmakta ve özellikle aç kalındığında hissedilmektedir. Bir şeyler yiyip içildiğinde ağrı da genelde geçer.
Ülser yarasının meydana gelmesinde ortaya konulan en büyük neden helicobacter pylori bakteridir. Bu bakteri oluşum süresinde çok fazla belirti göstermemektedir. Oluşumuyla birlikte yaralara ve sindirim sistemi rahatsızlığına yol açmaktadır. Bulaşıcı bir bakteridir. Bu nedenle kirli yiyecekler ve su aracılığı ile vücuda geçmektedir. Bu bakterinin tanısı kan testi, dışkı testi ve nefes testi ile konulabilmektedir.
NSAİİ tipi ilaçların uzun süreli kullanımı sindirim sistemi ile ilgili bozulmalara neden olmaktadır. Bu durum da ülser yaralarının oluşmasına ya da mevcut yaraların daha kötü hale gelmesine sebebiyet verebilmektedir.
Ülserin en büyük nedenlerinden biri de yukarıda da bahsedildiği üzere strestir. Stres vücudu birçok hastalığa karşı savunmasız hale getirmektedir. Bunlardan birisi de ülserdir. Vücudun savunmasının düşmesinin yanı sıra mide asidi stres yüzünden bolca salgılanmakta bu da ülser oluşumuna sebep olmaktadır.
Mide ülseri ayrıca, kötü alışkanlıklar ve yanlış beslenme sebebiyle de oluşabilmektedir. Dengesiz ve sağlıksız beslenmek, sigara, alkol ve kahve gibi zararlı alışkınlıklar ülser olma riskini artırmaktadır. Aşırı tuzlu, baharatlı yemekler, kızartma, sosis, sucuk, çikolata, soğan, sarımsak, uzun süre aç kalmak, yemekleri yeterince çiğnemeden yutmak da yine ülsere neden olan başlıca zararlı alışkanlıklar arasındadır.
Mide ülserinin en sık rastlanan belirtileri ise, karnın üst kısmında yanma, öğün aralarında ağrı ve geceleri uykudan uyandıran ağrıdır.
Doktor kontrolünün ardından ülser tanısı için istenen test ve tetkikler şunlardır:
Ülser yarasının helicobacter pylori sebebiyle oluştuğu vakalarda ilaç (antibiyotik) tedavisi uygulanmaktadır. Yaranın özelliklerine göre uygulanacak olan tedavi yöntemi de değişiklik göstermektedir. Bazı durumlarda midenin aşırı asit üretimini engelleyecek H2 ilaçların kullanılması gerekebilmektedir. Bu ilaçlar sayesinde asit salınımı azalmakta ve mide içindeki fazla asit de böylece azalmaktadır.
Ülserin ilaç tedavisinin iyileşmeye etkisi olmadığı durumlarda ilaçlar doktora danışılmadan kesilmemeli sabırla kullanılmalıdır.
İlaç tedavisinin yetersiz geldiği yani ülserin ilaç tedavisi ile kontrol altına alınamadığı vakalarda ülserin etkileri cerrahi müdahale (ameliyat) ile azaltılır. Ameliyat esnasında ülserli bölüm çıkartılır ve bağırsakların sağlıklı bölgesinden alınan bir parça buraya (yaralı bölgeye) dikilir. Ayrıca midenin salgıladığı fazla asidin azaltılması amacı ile asit sağlayan sinirler ameliyat esnasında kesilir.
Son olarak, kişinin ülser nedenlerinden biri olan alışkanlıklarını düzenlemelidir. Yemekler her gün belirli saatlerde yenmeli, sigara, kahve ve alkolden uzak durulmalı, tüketilen gıdaların hijyenine ve ayrıca diş sağlığına önem verilmelidir.