Hipertiroidizm (Zehirli Guatr) Sebepleri ve Tedavisi
Tiroid bezinin fazla hormon sentezlemesi sonucunda...
Soliter tiroid nodülleri en sık rastlanılan tiroid hastalığıdır. 30-50 yaş arasındaki populasyonda % 4-7 arasında tiroid nodülüne rastlanılmaktadır.
Tiroidde tek nodül olması soliter tiroid nodülü olarak isimlendirilir.
Tiroid nodüllerinde kanser oranı ülkelere ve yaşa göre değişiklikler göstermektedir. Bu oran % 11-30 arasındadır.
Soliter tiroid nodüllerinin çoğunluğu asemptomatiktir. Çocukta soliter nodülde kanser oranı çok yüksektir. Kadınlarda daha çok görülmesine karşın soliter nodülde kanser oranı erkekte yüksektir.
Çocuk yaşta özellikle boyun lenfoması nedeniyle radyoterapi uygulanan hastalarda soliter nodülde kanser oranı daha yüksektir
Endemi bölgelerinde iyottan zengin bölgelerde papiller kanser, iyottan fakir bölgelerde ise foliküler kanser oranı daha sıktır.
Anamnezde daha önce var olan nodülün süratle büyümesi, sert, fikse ve boyunda nodülle birlikte lenfadenopatinin tespit edilmesi, ses kısıklığı kanseri düşündürür.
Selim tiroid nodülllerinde hastanın takibi yapılır takip sırasındaki değişiklikler göre ameliyat kararı verilir.
Cerrahi tedavide nodülün selim veya kanser olmasına göre total tiroidektomi, totale yakın tiroidektomi, total lobektomi veya subtotal tiroidektomi olmak üzere ameliyat teknikleri uygulanır.
Tiroid bezi tiroid hormonlarını sentez eder ve salgılar. Tirozin aminoasitlerine iyot bağlanması ile oluşan bu hormonların en çok salınanı T4‘dür. T3 daha az salgılanır. Tiroid bezinin diğer hormonu kalsitonindir ve parafoliküler C hücrelerinden salgılanır.
Tiroid hastalıklarının tanısında en çok kullanılan laboratuar testler tiroid hormonlarının kandaki düzeyleridir. Daha kolay yapılabilmesi açısından total T4-T3, TSH ve serbest T4-T3 sevileri fonksiyonel açıdan yardımcı olur. İleri olgularda Tiroid antikor (Antitiroid peroksidaz antikoru-TPO Ab), Anti TSH reseptör antikoru, antitiroglobulin antikoru (TgAb) tayini yapılır. Tümör olgularında tiroglobulin(Tg) ve kalsitonin tayini yapılır.
Hastalığın tanısında laboratuar testleri yanında radyoloji ve nükleer tıp bölümlerine yapılacak tetkikler kullanılır.
Radyolojide son zamanlarda kullanılan en kolay ve ucuz yöntem ultrasondur.
Nükleer tıp bölümünde ise en sık kullanılan yöntem sintigrafidir. Hem tiroidin büyümesi hem de lezyonun fonksiyonu yönünden bilgi verir.
Tiroid hastalıklarının tanısında son zamanlarda kullanılan testler içinde en önemli yeri olan ince iğne aspirasyon biyopsisidir.
Tiroid bezinin herhangi bir nedenle büyümesine guatr denir.
Belirli coğrafi bölgelerde tiroid bezinin tek veya iki taraflı büyümesidir. Çoğunlukla iyot eksikliği veya iyottan fakir gıdalarla beslenilmesi sonucu oluşur.
İyot eksikliğinin oluşturduğu guatr yanında tabiatta bulunan bazı besinlerda guatr yapan maddeler bulunur. Bunlara guatrojenler denir. Şalgam ve tohumları, lahanalar, antitiroidler yine guatr yapabilirler.
Türkiye’de yapılan çalışmalarda Isparta, Burdur, Batı ve Doğu Karadeniz bölgeleri endemik bölgeler olarak kabul edilmiştir.
Endemik bölgeler dışında gelişen ve nedeni belli olmayan tiroid bezi büyümelerine sporadik guatr denilmektedir. Basit guatr olarak da tanımlanır, çoğunlukla ötiroiddirler.
Bu tip guatrlarda fonksiyon bozukluğu olmadığından hastalar çoğunlukla estetik görüntü ve bası sikayetleri ile başvururlar.
Basit ve endemik guatrların tedavisi öncelikle proflaksi ile olur. Endemik bölgelerde guatrojen maddelere dikkat edilmesi ve iyot proflaksisi yapılır.
Medikal tedaviye rağmen büyüyen, retrosternal bası semptomları yapan, estetiği bozan ve kanser süphesi taşıyan olgularda cerrahi uygulanmalıdır. Cerrahi sonrası bu hastalara L-Tiroksin tedavisi uygulanmalıdır.
Multinodüler guatr etyolojisinde en önemli etken endemik guatrdır.
Multinodüler guatrlarda en önemli problemlerden birisi kanser riskidir.
Asemptomatik olgularda hastanın TSH düzeyine göre L-Tiroksin verilebilir. Kanser riski, retrosternal büyüme, bası semptomu ve kozmesis tiroidektomiyi gerektirir.
Hastaların tedavisine tiroidektomi, radyoiyod tedavisi ve T4 uygulaması, hastanın durumu, yaşı ve hastalığın evresi ile ilgili karar verilir.
Tiroidektomi genç, sağlıklı ve özellikle bası semptomları oluşan olgularda standart tedavidir.
T4 tedavisi riski düşük TSH seviyesi üst sınırda orta yaşlı gurup için seçkin tedavidir. Yaşlı hafif hipertiroidisi olan olgularda radyoiyot tedavisi seçilebilir.